Een kleine groep jongeren begeeft zich in antisociale netwerken, waar wapens en geweld niet worden geschuwd. Deze jongeren rollen hier niet zomaar in, meestal raken zij erbij betrokken via het eigen sociale netwerk, zoals vrienden of familie. Ook kan het zijn dat jongeren worden gerekruteerd door anderen. Een deel van de jongeren groeit onveilig op. Zij hebben bijvoorbeeld op jonge leeftijd al te maken gehad met mishandeling en/of verwaarlozing. Dergelijke onveiligheid draagt bij aan kwetsbaarheid voor betrokkenheid bij criminaliteit. Soms vallen jongeren uit op school, gebruiken zij drugs en/of hebben ze het gevoel nergens bij te horen. Behalve op straat, daar worden deze jongeren soms (meer) erkend en voelen ze zich meer gezien. 

We includeren zaken op basis van de volgende drie kenmerken:

1. De jongere heeft banden met antisociale groepen, bijvoorbeeld met overlastgevende, criminele, rivaliserende jeugdgroepen, georganiseerde misdaad/ondermijnende criminaliteit en/of criminele familieleden.
2. De jongere heeft één of meerdere ernstige delicten gepleegd zoals geweldgebruik, agressieproblematiek, wapenbezit.
3. De jongere heeft gebrekkige vaardigheden en/of een antisociale attitude, en is bijvoorbeeld zeer beïnvloedbaar en impulsief (meestal in combinatie met LVB), en/of stelt zich antisociaal en berekenend op, en/of streeft een criminele carrière na en heeft een hoog dynamisch risicoprofiel.

De volledige selectiecriteria bestaan uit de vier beginselen: leeftijd & aard delict, risicobeginsel, behoefte beginsel en responsiviteit.

Wat zet een JR-werker in om jongeren te begeleiden naar een positiever, veiliger en pro-sociaal leven?  

• Een tegenwicht bieden tegen de negatieve invloeden van de straatcultuur   
• Een kracht- en herstelgerichte aanpak 
• Hybride werken: het combineren van toezicht op de voorwaarden, het stellen van duidelijke grenzen waar nodig met het bouwen aan vertrouwen en verbinding met de jongere  
• Op zoek gaan naar het verhaal achter deze jongere (narratief) en de talenten en drijfveren, helpen om hoop en motivatie aan te wakkeren 
• Intensieve samenwerking met politie, jongerenwerk en andere partners om de veiligheid te blijven waarborgen, risico’s te analyseren en positief toekomstperspectief te creëren.

Rondom de jongere wordt een ‘persoonlijk krachtteam’ gebouwd. Dit team bestaat uit zowel professionals als personen uit het sociaal netwerk van de jongere die hem steunen, ook nadat de begeleiding vanuit Straatkracht is afgerond. Zo blijft de ondersteuning duurzaam verankerd in de leefwereld van de jongere.  

Daarnaast werken JR-werkers samen met leefwerelddeskundigen. Zij brengen ervaringskennis van de (off- en online) straatcultuur en netwerken waar de jongeren zich in begeven. Leefwerelddeskundigen hebben geen direct contact met de jongeren, maar adviseren de JR-werkers tijdens casuïstiekbesprekingen en helpen situaties op casusniveau te duiden. 

De leefwerelddeskundigen onderscheiden zich van rolmodellen doordat zij samenwerken met professionals en niet rechtstreeks met jongeren. Sommige leefwerelddeskundigen hebben een crimineel verleden, anderen niet. Het gaat om iemand die vanuit eigen ervaring of direct contact met de leefwereld van jongeren kan schakelen naar de systeemwereld van de JR.  

Straatkracht richt zich op jongeren die betrokken zijn bij ernstige delicten, zoals HIC-feiten en/of bij wie signalen van betrokkenheid bij ondermijnende criminaliteit. Om de veiligheid zorgvuldig te bewaken is een Veiligheidsscan ontwikkeld. Deze scan brengt aan de hand van vier dreigingsscores de veiligheid in beeld vanuit verschillende perspectieven: de jongere zelf en zijn omgeving, de JR-werker en de samenleving. JR-werkers voeren deze scan periodiek uit om de veiligheid te inventariseren en te analyseren. De uitkomsten vormen de basis voor het bepalen van passende vervolgstappen, die in overleg met het team worden afgestemd. 

Straatkracht wordt uitgevoerd door medewerkers van de gecertificeerde instellingen (GI’s). De uitvoering wordt mogelijk gemaakt door financiering vanuit Preventie met Gezag (PmG), een programma van het Ministerie van Justitie en Veiligheid. PmG richt zich op het voorkomen van ondermijnende jeugdcriminaliteit. In 2025 zijn er vanuit PmG 110 jongeren begeleidt in 11 PmG gemeenten.

“Je ontwikkelt een andere band doordat je tijdelijk intensief deel uitmaakt van het gezin. Normaal gesproken is de relatie wat afstandelijk, maar nu leer je de jongere echt goed kennen.” Anne- jeugdreclasseerder bij Jeugdbescherming west

Straatkracht is in 2019 ontwikkeld vanuit de behoefte aan een intensieve werkwijze voor een specifieke groep jongeren waarvoor de bestaande aanpakken onvoldoende passend waren. Het ging om jongeren die tussen Harde Kern (HK) en reguliere begeleiding in vielen, en waarvoor een effectieve aanpak ontbrak. 

De ontwikkeling van Straatkracht was een samenwerkingsinitiatief, met Expect Jeugd als drijvende ontwikkelaar, in samenwerking met jeugdreclasseringspartners William Schrikker Jeugdbescherming & Jeugdreclassering en Jeugdbescherming Amsterdam. En is uiteindelijk uitgebreid naar alle GI. 

De methodiek is ontwikkeld met inzichten uit wetenschappelijke literatuur, praktijkkennis en ervaringskennis. Middels actiegericht onderzoek wordt de werkwijze constant op basis van praktijk en ervaringskennis verbeterd. Dit heeft geleid tot rapportages, die bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de landelijke jeugdreclasseringsmethodiek Jeugdreclassering in Verbinding (JRiV). Bekijk de infographics van de rapportages over 2024-2025, gemaakt in samenwerking tussen Expect Jeugd en Essa Research: de actiegerichte monitor en de kwalitatieve verkenning.

Straatkracht biedt JR‑werkers een gestructureerde en intensieve aanpak voor jongeren met complexe en ernstige gedrags- en veiligheidsrisico’s. Vanuit hun perspectief is de meerwaarde als volgt te benoemen: 

• (Meer) tijd voor de werkalliantie, echtheid, werkplezier en meer eigen regie/ruimte om zaken zelf voor de jongere op te pakken (zonder afhankelijkheid van andere professionals).  
• (Meer) in kunnen spelen op de regiebehoefte (en het gevoel van autonomie) van de jongere door de frequentere contactmomenten binnen een Straatkracht traject.  
• (Meer) tijd & ruimte om krachtgericht te werken samen met de jongere in het zoeken naar en expliciteren van een positief toekomstperspectief en positieve identiteiten van de jongere. 
• Meer grip op de Straatkracht casuïstiek doordat bewuster methodisch handelen in Straatkracht vorm krijgt langs de bespreking van onder meer de kernelementen. Met name de ‘veiligheidscan’, ‘inzet leefwerelddeskundige’ en ‘narratief werken’ worden gezien als kernelementen die relatief vernieuwend zijn. Straatkracht komt volgens de betrokken JR werkers het beste tot haar recht met inzet van JR werkers die werken langs de volgende 10 VACKS.